Jak leczymy gorączkę?

Czym jest gorączka?
Podejmując walkę z gorączką powinniśmy zapoznać się z definicją prawidłowej temperatury ciała:
- temperatura mierzona w ustach 35,5–37,5 stopnia C
- temperatura mierzona w odbycie 36,6–38,0 stopnia C
- temperatura mierzona w uchu ucho-błona bębenkowa 35,8–38,0 stopnia C
- temperatura mierzona w dole pachowym 34,7–37,3 stopnia C
O gorączce u dziecka mówimy w przypadku temperatury powyżej 38 stopni C, o wysokiej gorączce przy temperaturze powyżej 39 stopni C (do temperatury mierzonej w odbytnicy należy dodać 0,5 stopnia C, w ustach 0,3 stopnia C).
Leczenie gorączki
O ile stan podgorączkowy u dziecka często działa korzystnie, pobudzając układ odpornościowy, o tyle już sama gorączka osłabia organizm, dlatego należy ją obniżać (w pewnych sytuacjach u dzieci stosujemy również leki przeciwgorączkowe już w przypadku stanu podgorączkowego, np. drgawki gorączkowe w przeszłości).
Dawkowanie leków przeciwgorączkowych
W pierwszej kolejności obniżamy temperaturę ciała stosując leki przeciwgorączkowe. Leki przeciwgorączkowe u dzieci dawkuje się ze względu na masę ciała. Pamiętaj, lek nie podziała jeśli nie podamy go w odpowiedniej dawce. Najczęściej na preparatach zapisane są przedziały wagowe i dawki leków, ale dokładniejszą metodą jest dawkowanie leków precyzyjnie na kg masy ciała.
Paracetamol doustnie 10-15 mg/kg mc na dawkę
(maksymalna dawka jednorazowa 1000 mg) co 4-6 h
(maksymalna dawka dobowa 60 mg/kg mc)
Paracetamol doodbytniczo 20-25 mg/kg mc na dawkę
(maksymalna dawka jednorazowa 1000mg) co 6-8 h
(maksymalna dawka dobowa 60 mg/kg mc)
Ibuprofen doustnie i doodbytniczo 10 mg/kg mc na dawkę co 6-8 h
(maksymalna dawka dobowa 40 mg/kg mc)
Jeżeli mały pacjent waży, np. 8 kg to:
- Ibuprofenu powinien otrzymać 8 x 10 mg = 80 mg
- Paracetamolu doustnego 8 x 15 mg = 120 mg
- Paracetamolu doodbytniczego 8 x 25 mg = 200 mg
Preparaty przeciwgorączkowe lepiej stosować w postaci bardziej stężonej – musimy podać wówczas mniejszą objętość leku. Ibuprofen w formie stężonej występuje w pod nazwą handlową np. Ibum forte; Nurofen forte; Mig dla dzieci forte. W preparacie forte mamy 200 mg leku w 5 ml syropu. (w preparacie mniej stężonym mamy 100 mg leku w 5 ml). Paracetamol w formie stężonej występuje pod nazwą handlową Pedicetamol (w preparacie mamy 100 mg leku w 1ml).
Przykład: Dziecko o wadze 8 kg musi otrzymać 80 mg ibuprofenu lub 120 mg paracetamolu doustnego – ile to ml? Układamy proporcje:
200 mg ibuprofenu – 5ml syropu
80 mg ibuprofenu – x
x = 2 ml syropu (powinien) otrzymać maluch
100 mg paracetamolu – 1 ml syropu
120 mg paracetamolu – x
x=1,2 ml syropu (powinien) otrzymać maluch
Preparaty Paracetamolu i Ibuprofenu można stosować naprzemiennie celem intensyfikacji leczenia.
Inne metody
Dodatkowo w warunkach domowych po podaniu leków przeciwgorączkowych możemy zastosować tradycyjne metody obniżania temperatury:
- kąpiel w letniej wodzie (temp. wody niższa od temp. ciała o 2-3 stopnie C) przez około 10-15 minut
- wilgotne okłady na czoło
- wilgotne okłady na pachwiny; pachy; kark
- pojenie chłodnymi płynami
- unikanie przegrzewania dziecka, dziecka nie należy zbyt grubo ubierać. Pomieszczenie, w którym przebywa pacjent powinno być regularnie wietrzone z utrzymaną stałą temp. około 20 stopni C.
Na co zwrócić uwagę podczas gorączki?
W przypadku podwyższonej temperatury u dziecka zawsze należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- Każde dziecko z podwyższoną temperaturą ciała może być drażliwe, ale utrzymująca się drażliwość lub nieukojony płacz dziecka albo jego nasilona ospałość, senność lub trudność w wybudzeniu powinny wzbudzić czujność. Najczęściej apatia w przypadku dzieci mija po obniżeniu temperatury ciała.
- Kolejnym aspektem jest reakcja na leki przeciwgorączkowe. Temperatura powinna obniżać się po podaniu leków. Im wyższa temperatura, tym spada wolniej i musimy zastosować zarówno metody farmakologiczne (leki przeciwgorączkowe), jak i fizykalne (np. zimne okłady) do jej obniżenia. Jeżeli temperatura nie ulega obniżeniu po podaniu leków przeciwgorączkowych w prawidłowych dawkach istotna jest konsultacja lekarska.
- Czy Twoje dziecko przyjmuje płyny w wystarczającej ilości? Jeżeli maluch pije w tym stanie mniej niż zwykle powinien być oceniony przez lekarza, gdyż nawet przy błahej infekcji wirusowej groźne dla dziecka będzie samo odwodnienie.
- Należy zwrócić uwagę na ilość, zapach i wygląd oddawanego moczu przez dziecko. Zmniejszona ilość może towarzyszyć odwodnieniu. Zaś brzydki zapach bądź wzmożone zabarwienie może sugerować zakażenie w układzie moczowym. Szczególnie powinniśmy zwrócić uwagę na mocz w przypadku braku innych objawów infekcji u dziecka, będących możliwą potencjalną przyczyną gorączki np. katar, kaszel.
- Czujność u rodziców powinny wzbudzić jakiekolwiek zmiany skórne bądź wysypka. Jeżeli na skórze malucha pojawiają się drobne kropeczki bądź plamy nieblednące pod wpływem ucisku palcem NATYCHMIAST skontaktuj się z lekarzem.
- Niepokój powinien wzbudzić przyspieszony oddech u dziecka, nie uspokajający się po podaniu leków przeciwgorączkowych. Jeżeli dziecko ,,ciężko oddycha” powinno być zbadane przez lekarza.
- Gorączka jest bardziej niebezpieczna im młodsze dziecko, dlatego rodzice maluchów <6. m-ca życia zawsze w trybie natychmiastowym powinni zgłosić się do lekarza w razie pojawienia się wysokiej temperatury. Pamiętajmy, że zbyt ciepłe ubranie, energiczna zabawa, intensywny płacz również mogą zawyżać pomiary. W takiej sytuacji wyeliminujmy takie czynniki i ponownie zmierzmy temperaturę.
- Pilnej konsultacji lekarskiej wymaga również gorączka utrzymująca się powyżej 3. doby.
Dagmara Smektała-Smakulska