Co to kwalifikacja do szczepień?

Przed każdym podaniem szczepień ochronnych następuje rozmowa z pediatrą, który na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego pacjenta kwalifikuje do szczepień ochronnych. Podczas tej rozmowy powinniśmy omówić wszelkie wątpliwości dotyczące szczepienia naszego dziecka oraz potencjalne przeciwskazania. Jeżeli w rodzinie pacjenta bądź u samego dziecka wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne lub silne alergie, mamy obowiązek poinformować o tym lekarza kwalifikującego do szczepień, a najlepiej omówić takie wątpliwości już podczas wizyty patronażowej.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, przeciwskazaniami ogólnymi dla wszystkich rodzajów szczepionek są:

-ostre stany chorobowe

-zaostrzenia przewlekłych stanów chorobowych

-ciężki niepożądany odczyn poszczepienny w wywiadzie

Czym różnią się szczepienia obowiązkowe od zalecanych?

Obowiązkowe szczepienia to takie, które są refundowane przez Ministerstwo Zdrowia i nie pobiera się za nie opłat. Obowiązkowe szczepienia to: szczepienie przeciw WZW B (wirusowe zapalenie wątroby typu B), przeciw DTP (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi), przeciw Hib (Hematophilus influenzae typ b) oraz PCV (przeciw pneumokokom), IPV (przeciw polio), MMR (przeciw odrze, śwince, różyczce) i ostatnie, jedyne doustne, przeciw rotawirusom. Szczepienia są realizowane wg tzw. kalendarza szczepień, a informacja o szczepieniu jest umieszczana zarówno w karcie szczepień przechowywanej w Poradni Lekarza Rodzinnego oraz w Książeczce Zdrowia Dziecka, która jest w posiadaniu rodziców.

Zalecane to szczepienia dodatkowe, które warto podać, ale koszty szczepień pokrywają rodzice dziecka. Aktualnie jedynym szczepieniem zalecanym, którego koszt jest refundowany, jest szczepienie przeciw ospie wietrznej. Podawane dzieciom uczęszczającym do żłobka lub klubu malucha- trzeba okazać odpowiednie zaświadczenie.

Zalecane to m.in. szczepienia przeciw meningokokom różnych grup-osobne szczepienie na meningokoki A,C,Y-135,W i meningokoki B oraz poszerzone szczepienia na pneumokoki, szczepienie przeciw ospie wietrznej, odkleszczowemu zapaleniu mózgu, HPV, grypie.

Co to niepożądany odczyn poszczepienny tzw. NOP?

To zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło do 4 tygodni od szczepienia. Do NOP zaliczamy np. zarówno rumień i obrzęk w miejscu wkłucia, jak i gorączkę po szczepieniu oraz nieutulony płacz.

NOPy dzielimy na łagodne, umiarkowane i ciężkie. Niepożądany odczyn poszczepienny w formie łagodnej występuje dość często: pod postacią gorączki po szczepieniu. Gorączka po szczepieniu nie powinna budzić lęku- podając szczepienie uruchamiamy układ immunologiczny do produkcji przeciwciał. Organizm dziecka działa, jak rozgrzany silnik samochodu na pełnych obrotach, produkując ochronę i zapamiętując fragmenty bakterii i wirusów, aby zbudować ochronę przy potencjalnym ponownym kontakcie z danym wirusem lub bakterią. W przypadku takiej gorączki możemy jak najbardziej podać leki przeciwgorączkowe. Zapytaj o ich dawkowanie podczas wizyty szczepiennej swojego pediatrę. Występują też ciężkie postacie odczynów poszczepiennych np. pod postacią nieukojonego płaczu maluchu, nieprawidłowym napięciu mięśniowym. Z takim odczynem jak najszybciej należy zgłosić się do pediatry.

Pamiętajmy, że każde działanie medyczne jest obarczone ryzykiem, ale prawidłowa kwalifikacja do szczepienia powinna je zminimalizować.

Co to schematy szczepień?

Schematy szczepień to system podawania konkretnej szczepionki przeciwko danej chorobie.

Schemat składa się ze szczepienia podstawowego, czyli dawek podawanych w niewielkich odstępach (najczęściej co 4 tygodnie) oraz tzw. dawek przypominających podawanych po dłuższym odstępie czasu (z reguły po około 6 miesiącach). Na przykład szczepienie na pneumokoki: podajemy 2 dawki szczepienia podstawowego w odstępie 2 m-c i dawka przypominająca po 6 m-c, czyli schemat 2+1.

Szczepienia do 13 m-ca życia

Kalendarz szczepień Twojego dziecka powinni Państwo omówić na pierwszej wizycie u pediatry- wizycie patronażowej (artykuł na ten temat znajdziecie na naszej stronie).

W kalendarzu szczepień mamy dostępne 12 bezpłatnych tzn. obowiązkowych szczepień dla malucha.

Pierwsze szczepienia u noworodka odbywają się w ciągu 24 h od urodzenia- jest to szczepienie przeciwko gruźlicy i WZW B (wirusowe zapalenie wątroby typu B). Są to jedyne szczepienia podawane w szpitalu. Podanie w/w szczepień zostanie naniesione na kartę szczepień dziecka, która zostanie wysłana do wybranej przez Was Poradni Lekarza Rodzinnego.

Na kolejną wizytę szczepienną trafiacie do Poradni Lekarza Rodzinnego w 6-8 tygodniu życia dziecka. Wówczas mogą zostać podane szczepienia obowiązkowe i zalecane. Do obowiązkowych należy WZW B, DTP, Hib, PCV oraz rotawirusy.

Na tym etapie szczepień podejmujecie Państwo decyzję o szczepieniu preparatami 5w 1 lub 6w1, które są odpłatną alternatywą dla szczepień obowiązkowych. Wówczas zastępujemy 4 wkłucia 3 wkłuciami w przypadku 5w1 lub 2 wkłuciami w przypadku 6w1.

Szczepionka 5w1 zawiera toksoid błonniczy, tężcowy i szczepionkę bezkomórkową przeciw krztuściowi, inaktywowaną przeciw polio oraz Hib.

Szczepionka 6w1 poza powyższymi zawiera dodatkowo szczepionkę przeciw WZW B.

Czym różnią się te szczepienia od tradycyjnych szczepień, oprócz mniejszej ilości wkłuć?

Odpowiedź brzmi: składem szczepienia. Tradycyjne szczepionki w ramach refundacji zawierają komórkową komponentę krztuśca, zaś szczepienia 5w1 i 6w1 zawierają tzw. bezkomórkową. Komórkowa komponenta jest bardziej immunogenna, przez co wywołuje silniejszą obronę organizmu, ale powoduje też większe ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych.

Kolejną decyzję, jaką musimy podjąć na pierwszej wizycie szczepiennej w Poradni Lekarza Rodzinnego to wybór szczepienia, które chroni malucha przed inwazyjną chorobą pneumokokową. Do tej pory zidentyfikowano około 90 serotypów (rodzajów) tej bakterii. Szczepienie oferowane w ramach NFZ to szczepionka 10-walentna, czyli taka, która w swoim składzie zawiera 10 serotypów pneumokoków, zaś szczepienie odpłatne to 13-walentne – zawiera 13 serotypów bakterii. W fazie badań są kolejne szczepionki, zawierające więcej szczepów bakterii.

Szczepienie przeciw rotawirusom

Na rynku farmaceutycznym obecnie dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciw rotawirusom, Są to jedyne szczepienia, które powinniśmy podać dzieciom przed ukończeniem pewnego wieku. Rejestracja produktu wyklucza podanie po ukończeniu konkretnego wieku dziecka.

Pierwsza szczepionka to szczepienie podane w schemacie 3-dawkowym. Zaleca się, aby szczepienie ukończyć do 22. tygodnia życia. Dawki podajemy w ostępie 4 tygodniowym (najlepiej 6 tydzień życia, 11 tydzień życia i 16 tydzień życia). W wyjątkowych sytuacjach, ostatnią dawkę możemy podać do 32 tygodnia życia dziecka. Zawiera ona kilka szczepów:

• rotawirus typu* G1 nie mniej niż 2,2 x 106 IU1,2
• rotawirus typu* G2 nie mniej niż 2,8 x 106 IU1,2
• rotawirus typu* G3 nie mniej niż 2,2 x 106 IU1,2
• rotawirus typu* G4 nie mniej niż 2,0 x 106 IU1,2
• rotawirus typu* P1A[8] nie mniej niż 2,3 x 106 IU1,2

W roku 2021 to ona wygrała przetarg na podawanie maluchom w ramach szczepienia obowiązkowego.

Druga szczepionka to szczepienie podawane w schemacie 2-dawkowym, które zaleca się ukończyć do 16. tygodnia życia. W wyjątkowych sytuacjach, szczepienie jest dopuszczalne do 24. tygodnia życia dziecka. Zawiera jeden szczep żywy, ateunowany rotawirusa ludzkiego.

Szczepienie przeciw meningokokom

Szczepionka, a właściwie szczepionki, należące do grupy szczepień zalecanych. Meningokoki, to bakterie, które wywołują tzw. inwazyjną chorobę meningokokową. Dzieli się je na 12 serogrup (rodzajów, typów). Dostępnych w formie szczepień jest aktualnie 6 serotypów (A,B,C,W,Y).

Na rynku szczepionki zarejestrowane do podania u dzieci na pierwszej wizycie szczepiennej w POZ to szczepienie przeciw meningokokom B, szczepienie przeciw meningokokom A,C,W,Y oraz przeciw meningokokom C. Schematy szczepień obejmują podanie od 2-3 dawek szczepienia podstawowego oraz 1 dawkę szczepienia przypominającego.

Szczepienie przeciw grypie

Zalecane jest od ukończenia 6 m-ca życia. Skład szczepienia jest co roku zmieniany zgodnie z rekomendacjami WHO, na podstawie analizy, który szczep wywoływał najwięcej zakażeń podczas poprzedniego sezonu epidemiologicznego. Schemat szczepienia wygląda tak, że przy pierwszorazowym podaniu dzieci do 9. rż szczepimy 2 razy w odstępie 4 tygodniowym, a potem 1 raz w roku.

Szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce

Szczepienie obowiązkowe od 13 m-ca życia. Jedno z nielicznych szczepień, które charakteryzuje się opóźnionym wystąpieniem gorączki nawet 6-12 dni po szczepieniu.

Szczepienie przeciw ospie

Szczepienie zalecane od 9. mca życia. Dla dzieci przebywających m.in. w żłobkach, klubach malucha refundowane przez Ministerstwo Zdrowia. Szczepienie można również podać do 72 h od kontaktu, celem zahamowania rozwoju choroby.

 

Na temat szczepień obowiązkowych i zalecanych powinniśmy rozmawiać z pediatrą, tak aby już w pierwszych tygodniach życia dziecka przygotować pełen kalendarz szczepień malucha do 13 m-ca życia.

 

Jeżeli chcą państwo zgłębić tematykę szczepień poniżej linki do przydatnych stron:

https://szczepienia.pzh.gov.pl/

https://www.facebook.com/fundacja.szczepienia.rozwiewamy.watpliwosci

https://www.facebook.com/Szczepienia.info