Autor zdjęcia: prostooleh – pl.freepik.com

Zapalenie oskrzelików to infekcja dolnych dróg oddechowych. Najczęściej rozpoczyna się w górnych drogach oddechowych, jako niepozorny katar. Następnie w ciągu 2- 3 dni dołącza się kaszel (początkowo tylko w nocy), będący wynikiem ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Z czasem zamienia się w suchy, duszący, będący efektem zaciskania dróg oddechowych i dalej w mokry, produktywny.

Zapalenia oskrzelików dotyczą najmłodszych dzieci. Odpowiednikiem u starszych są zapalenia oskrzeli. Najbardziej niebezpieczny dla malucha jest etap pojawienia się kaszlu suchego, ponieważ może rozwinąć się wówczas u dziecka duszność.

Rodzice powinni zwrócić uwagę na niepokojące objawy:

• szybki oddech- każda grupa wiekowa ma właściwe przedziały liczby oddechów na minutę

(tabelka poniżej)

Wiek w latach	Liczba oddechów/minutę
0–1	24–38
	(noworodek: 40–60)
2–3	22–30
4–6	20–24
7–9	18–24
10–14	16–22
14–18	14–20

• poruszanie skrzydełkami nosa- boczne ścianki nosa dziecka
• uruchamianie tzw. dodatkowych mięśni oddechowych, czyli wciągnięcie przepony oraz mięśni międzyżebrowych
• gwiżdżący poświst podczas oddychania.
• siny trójkąt wokół ust,
• sine opuszki palców
• trudności w karmieniu, męczenie się przy karmieniu

W takiej sytuacji dziecko powinno przyjąć pozycję ułatwiającą oddychanie, czyli sadzamy je bądź pionizujemy noworodka/niemowlaka i pilnie kontaktujemy się z lekarzem. Do definicji duszności nie są potrzebne wszystkie powyższe objawy. Już przy jednym z nich powinniśmy skontaktować się z lekarzem. Ponadto, gdy w trakcie leczenia zapalenia oskrzelików/oskrzeli pojawiają się powyższe objawy powinniśmy pilnie skontaktować się z lekarzem.

Zapalenia oskrzeli i oskrzelików są najczęściej wywołane wirusami. Szczególnie niebezpiecznym dla najmłodszych jest wirus RSV. O ile u starszych dzieci wywołuje objawy zwykłego przeziębienia (gęsty katar, kaszel i stany podgorączkowe) o tyle u najmłodszych prowadzi do ciężkich zapaleń oskrzelików i płuc. Jest to tzw. syncytialny wirus oddechowy. Ma predyspozycje do wyjątkowo szybkiego niszczenia nabłonka wyściełającego drogi oddechowe, stąd pojawia się spora ilość gęstej wydzieliny z dróg oddechowych, z którą często nie radzą sobie najmłodsze dzieci. Do tej pory obserwowaliśmy coroczną sezonowość wirusa RSV od listopada do marca. Jednak w tym roku wyjątkowo zaatakował on najmocniej już we wrześniu i październiku.

Pamiętajmy jednak, że wiele innych wirusów może wywoływać zapalenie oskrzelików np. adenowirusy, wirusy paragrypy, rynowirusy.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, czyli poprzez kichanie i kaszel. Maluch wdycha wirusa lub ma bezpośredni kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych chorego.

Do czynników ciężkiego przebiegu zakażenia u dzieci zaliczamy:

• wcześniactwo
• choroby płuc np. astmę oskrzelową
• wady serca
• choroby neurologiczne
• zaburzenia odporności
• wiek poniżej 3 m-ca
• karmienie piersią poniżej 2 m-ca życia
• uczęszczanie do żłobka
• kontakt z rodzeństwem w wieku przedszkolnym i szkolnym
• współdomownicy, którzy palą papierosy

Nie ma leków, które działają bezpośrednio na wirusy wywołujące zapalenia oskrzelików i oskrzeli. W leczeniu skupiamy się na postępowaniu objawowym. W pierwszej kolejności stosujemy nebulizacje z soli fizjologicznej. W niektórych wypadkach lekarz decyduje się na włączenie soli hipertonicznej, leków rozszerzających oskrzela, miejscowo przeciwzapalnych i wykrztuśnych. Postępowanie objawowe zależy od stanu pacjenta i indywidualnych potrzeb. Czasami może dojść do powikłań, takich jak: zapalenie ucha, bakteryjne zapalenie płuc. Wówczas lekarz zdecyduje o włączeniu antybiotykoterapii. W najcięższych wypadkach dziecko może wymagać tlenoterapii – wówczas jest kierowane do szpitala.