Słów kilka o inhalacjach

Leczenie inhalacyjne coraz częściej jest stosowane u dzieci. W postaci nebulizacji, za pomocą specjalnego sprzętu, jakim jest nebulizator, możemy podawać zarówno zwykłą sól fizjologiczną, jak i konkretne leki.
Kiedy stosujemy inhalacje u dzieci:
- w chorobach tzw. dolnych dróg oddechowych np.:
- w zaostrzeniach astmy oskrzelowej
- w zapaleniu oskrzelików
- w zapaleniu oskrzeli
- w zapaleniu płuc
2. w chorobach górnych dróg oddechowych:
- zapalenie zatok przynosowych
- przewlekły katar
- zapalenie krtani
Pierwsze wyzwanie dla Rodziców to wybór sprzętu.
Na rynku najpopularniejsze są dwa rodzaje nebulizatorów: pneumatyczny, który rozpyla ciecz za pomocą sprężonego powietrza i siateczkowy (membranowy), który wytwarza aerozol wskutek drgań specjalnej membrany.
Zarówno nebulizator siateczkowy, jak i pneumatyczny mają swoje plusy i minusy. Nebulizatory siateczkowe są bardzo wygodne w podróży oraz kiedy pacjent często musi korzystać z tej formy leczenia. Nie wolno jednak przy jego użyciu podawać roztworów soli hipertonicznej, ponieważ zniszczymy główną jego część, jaką jest siateczka. Sprzęt jest stosunkowo drogi oraz nie ma na rynku zbyt wielu konkurencyjnych producentów.
Nebulizatory pneumatyczne są najczęściej większych rozmiarów, jednak można w nich stosować wszystkie roztwory.
W przypadku wyboru sprzętu trzeba zwrócić uwagę na:
- jak najmniejszą przestrzeń martwą – jest to ilość roztworu, która zawsze pozostanie w inhalatorze. Im większa tym więcej rozpuszczalnika będzie trzeba dodać do leku. Powoduje to również mniejszą kontrolę nad dawkowanymi lekami
- rozmiar produkowanych cząsteczek aerozolu- zgodnie z zasadą im głębiej powinien dotrzeć lek, tym mniejsze cząsteczki aerozolu potrzebujemy (najlepsze są sprzęty, w których możemy regulować rozmiarem cząsteczki aerozolu)
- wydajność wytwarzanego aerozolu-zamienia większą ilość płynu w aerozol, w krótszej jednostce czasu
- optymalny przepływ powietrza tj. 4-10 litrów na minutę- zbyt duży przepływ może prowokować kaszel
Przygotowanie inhalacji:
- komorę nebulizatora wypełniamy lekiem powyżej zaznaczonej wartości na nebulizatorze tzw. przestrzeni martwej (tj. zazwyczaj 0,5-2,5 ml – dokładna informacja w instrukcji obsługi danego urządzenia).
- pamiętajmy im większe objętości tym dłuższy czas nebulizacji, dlatego starajmy się nie rozcieńczać roztworu zbyt dużą ilością rozpuszczalnika – jego ilość najlepiej ustalić z lekarzem.
- droga podania inhalacji: maseczka powinna ściśle przylegać do ust i nosa, wybieramy ją u dzieci <4 rż. U dzieci starszych wybieramy ustnik. Rozmiar maseczki dopieramy do wielkości twarzy dziecka: powinna szczelnie przylegać do twarzy i podbródka. Najlepsze są maseczki silikonowe, bez dziurek. Dziurki w maseczce powodują dodatkową utratę leku.
- w trakcie inhalacji przez maskę duże dawki leku mogą zatrzymywać się w nosie; dlatego podczas kataru nie udrażniamy nosa przed inhalacją, wówczas straty leku będą mniejsze.
- po inhalacji należy umyć buzię dziecka oraz wypłukać jamę ustną lub dać dziecku do popicia wodę.
- inhalacja powinna trwać maksymalnie 5 minut na 2 ml roztworu.
- Po każdej inhalacji należy dziecko oklepać i umożliwić odkrztuszenie wydzieliny. Krótkotrwały kaszel po 20-30 minutach od inhalacji jest oczekiwany.
- Pamiętajmy, że użyty sprzęt wymaga umycia i ewentualnego wyparzenia części plastikowych zgodnie z instrukcją użytkowania oraz regularnego serwisowania.
Leki w inhalacji mają różne właściwości: rozrzedzają zalegającą wydzielinę, rozkurczają oskrzela lub działają przeciwzapalnie. Dobór leku oraz dawki należy ustalić z pediatrą. We własnym zakresie możemy jedynie włączyć inhalacje z roztworów soli fizjologicznej. Pod żadnym pozorem nigdy nie podajemy w inhalacji olejków eterycznych!
Pamiętajmy, że zarówno leki rozszerzające oskrzela typu Ventolin, Atrovent, jak i przeciwzapalne sterydy, np. Pulmicort, Nebbud, powinny być stosowane wyłącznie na zalecenie lekarza. Nie należy ich włączać samodzielnie przy każdym rodzaju kaszlu, ponieważ możemy zaszkodzić dziecku.
Dagmara Smektała-Smakulska